Schapen

In de herfst- en wintermaanden verhuur ik grasland aan schapenhouders.

Het schaap (Ovis orientalis aries) is een evenhoevig zoogdier, welke de mens heeft om o.a. wol te leveren. Het schaap is een herkauwer. Een schaap kan op natuurlijke wijze ongeveer 15 tot 20 jaar oud worden, maar meestal worden ze eerder geslacht. Op hoge leeftijd verliest een schaap zijn tanden en kiezen waardoor het niet meer goed kan eten. Schapen hebben 32 tanden en kiezen; ze hebben geen hoektanden en bovenaan geen snijtanden. Boven en onder hebben ze 6 voorkiezen en 6 kiezen, alleen in de onderkaak 8 snijtanden. Die gebruiken ze om gras af te snijden. Het grazen gaat dus heel anders als bij een koe die het gras met zijn tong lostrekt. Een schaap eet daarom veel korter gras dan een koe. Een boer kan wel eerst koeien in een wei zetten en daarna schapen, maar nooit andersom. 

Schapen worden naast het winnen van wol ook gehouden voor melk en vlees, waarbij vooral het lamsvlees wordt gewaardeerd. 

Een schaap dat op zijn rug ligt en niet kan opstaan, noemt men een verwenteld schaap. Directe hulp is dan noodzakelijk, maar ondeskundige hulp kan leiden tot maagkanteling, waardoor het dier in coma kan raken en kan sterven.

Eén van de producten afkomstig van het schaap is schapenkaas. Schapenkaas is gemaakt van schapenmelk. Er bestaan veel soorten schapenkaas. De bekendste zijn de Roquefort uit Frankrijk en de Griekse Feta. Schapenkaas is geschikt voor mensen met koemelkallergie. Schapenkaas is rijk aan vitamine A, B en C en bevat hiervan hogere gehalten dan koeien- en geitenkaas. Dit geldt met name voor orootzuur (soms vitamine B13 genoemd maar geen officiële B-vitamine). 

Rabarber

In de moestuin groeit ieder jaar weer rabarber. Als kind was dit mijn lievelingsgerecht en mijn moeder kon dit ook heerlijk maken. Ik was ook superblij als de heerlijke geur van verse rabarber in de pan mij weer tegemoet kwam. 

Rabarber (Rheum rhabarbarum) is een plant uit de duizendknoopfamilie. De plant wordt geweekt vanwege zijn eetbare delen. Rabarber staat al meer dan 5000 jaar bij de mens in de belangstelling, in het begin echter als geneesmiddel. De chinezen hebben dit gewas, uit de Aziatische steppen, als eerste in cultuur gebracht. Uit de wortel werd en wordt nog steeds een sterk purgeermiddel gewonnen. De stelen bevatten de stof pariëtine, dat in celkweken en in proefdieren in hoge concentraties tumorgroei remt, maar waarvan nog geen effect in mensen is aangetoond. 

De plant heeft dikke bladstelen en grote bladeren. Er zijn rassen met rode stelen en groene stelen. Voor de verse markt worden alleen rassen met rode stelen geteeld, waarvan Frambozenrood de meeste donkerrood gekleurde stelen heeft. 
100 gram verse onbereide rabarber bevat gemiddeld twee gram koolhydraten, 0,5 gram eiwit en 0,1 gram vet. Verder aan mineralen 300 mg kalium, 40 mg calcium, 0,5 mg ijzer en aan vitamines 0,05 mg B1, 0,02 mg B2 en 10 mg C. De energiewaarde van 100 gram is 46 KJ. 

Tomaten

In de moestuin kleuren de tomaten mooi rood. De tomaat is een vrucht afkomstig van de tomatenplant, Solanum Lycopersicum. De populaire vrucht is culinair gezien een groente. Tomaten kunt U zo heerlijk uit de hand eten. Ook is de tomaat een heerlijk ingrediënt voor bijvoorbeeld soep en spaghetti (bolognaise).

Pruimen

In de boomgaard rijpen de pruimen weer. Pruimen zijn alleskunners. Niet alleen lekker om uit de hand op te eten ook zijn ze een heerlijke toevoeging aan fruitsalades of als taartvulling. Het Nederlandse pruimenseizoen loopt van juli tot september. U kunt pruimen het beste bewaren op een koele plek van 12 tot 15 graden celcius. Daar zijn ze tot 5 dagen houdbaar. Bewaar ze niet in de koelkast want pruimen zijn erg gevoelig voor te lage temperaturen. Dit komt omdat dit hun narijping verstoort. Rijpe pruimen kunt u wel een paar dagen in de koelkast bewaren. In de diepvries kunt u pruimen in een goed gesloten plastic zakje of bakje tot 12 maanden bewaren bij ongeveer -18 graden celcius. 

Door hun hoge vruchtsuikergehalte zijn vooral pruimen met een gele schil erg geschikt voor jam. Maar een taart kunt u ook heerlijk vullen met pruimen. Of eet ze lekker door de yoghurt, kwark of vla. 

Van binnen is de vrucht geel en het vruchtvlees is meestal sappig. Pruimen zijn, net als kersen en abrikozen, steenvruchten. Ze groeien aan bomen die 3 tot 7 meten hoog kunnen worden. De pruimen uit Nederland staan hoog aangeschreven omdat de kwaliteit van telen hier bijzonder hoog is. 

Aalbessen

De aalbessen aan de bessenstruik in de boomgaard zijn weer rijp en kleuren mooi rood!

De aalbes komt oorspronkelijk uit Europa en West-Azië. De aalbes is er in de rode, roze of witte variant. Rode aalbessen zijn ongeveer 1 cm groot en hebben een klein kroontje. De bessen groeien in trossen. Rode bessen zijn een bron van vitamine C. Deze vitamine kan U helpen bij een goede weerstand.

U kunt de aalbessen toevoegen aan bijvoorbeeld yoghurt met of zonder suiker, dan heeft U een heerlijk zomers toetje.

Ook worden aalbessen veel gebruikt voor o.a. aalbessensap, aalbessenjam of voor het maken van een aalbessen minitaartje.

Kruisbessen

In de boomgaard bevinden 2 struiken met kruisbessen.
Kruisbessen kunnen groen of langwerpig zijn, glad of harig van kleur variërend van groen en geel tot rood. De kruisbessen variëren in smaak van zuurzoet tot zoet. Van oorsprong komt de kruisbes uit West- en Midden-Europa. U kunt kruisbessen het beste in de koelkast bewaren. Kruisbessen zijn geschikt voor:

• In fruitsalade en bowl;
• Met magere kwark als vulling voor vlaaibodem;
• In taarten of op gebak;
• In jam, compote of gelei. 

Aardbeien
In de moestuin groeien heerlijke aardbeien, zomerkoninkjes. Aardbeien groeien in de grond van juni tot september. In de binnenteelt worden ze van oktober tot mei geteeld. Aardbeien smaken heerlijk op brood, beschuit of door de yoghurt. Ook kunt u er heerlijke jam van maken. 

Surprise aardappel

De aardappel, ras Surprise, is grauw van kleur. De Surprise is zeer geschikt voor zandgronden, maar kan ook op klei geteeld worden. De Surprise pootaardappelen zijn middenlaat en redelijk bestand tegen Phytophthora. De Surprise is geschikt om langdurig te bewaren.

Eigenschappen van de Surprise:

• Rijptijd: middenlaat;
• Oogsttijd: augustus;
• Knolvorm: rondovaal;
• Vleeskleur: geel;
• Schilkleur: geel;
• Pootgoedmaat: 28/40 + 40/45;
• Aantal knollen per kg: ca 30 tot 35 knollen;
• Aantal m2 per kg: ca. 10 m2;
• Kookkwaliteit: licht bloemig. Geschikt voor koken, bakken en pureren.

Resistentie van de Surprise:

• Phytophthora resistentie loof: matig resistent;
• Phytophthora resistentie knol: vrij resistent;
• Schurft resistentie: vrij resistent.

Phytophthora:

Phytophthora is een geslacht van plantenziektenveroorzakende organismen, die behoren tot de Oömycetes (waterschimmels). Oömyceten lijken erg op schimmels maar zijn het niet, daarom worden ze wel pseudo-schimmels genoemd.

Streptomyces spp oftewel aardappelschurft:

Schurft is herkenbaar aan verkurkte oppervlakkige plekjes op de knol.

Schurft wordt veroorzaakt door een straatschimmel, die tijdens de periode van knolaanleg via de lenticellen doordringt in de opperhuid van de knol. De besmetting vindt plaats vanuit de bodem. De knol reageert met kurkvorming op de aangetaste plaats. Door het groeien van de knol barsten de kurkplekjes open en vormen de aldus ontstane wondjes opnieuw een invalspoort voor de straatschimmel.

Voederbiet

De voederbiet, beta vulgaris subsp. vulgaris var. crassa, is een knolgewas. De vorm van de knol is langwerpig met een oranjerode schil. Een voederbiet weegt gemiddeld 1 tot 2 kg. Voederbieten zijn uitstekend voedsel voor varkens, koeien en paarden. Voederbieten passen goed in een winterrantsoen met veel gras. Voederbieten zijn energierijk voedsel voor het melkvee. Het is een bron van snelle energie die in de loop van de dag vrijkomt. Voederbieten hebben de functie van krachtvoer voor koeien en dragen bij aan een hogere melkproductie. 

Goudreinet:

Eén van de rassen van de appels die in de boomgaard groeit is de goudreinet. Dit is een grote, stevige appel en heeft een droge, soms ruwe, schil. De appel kan goed bewaard worden. De appels zijn dofgeel tot lichtrood. De smaak is zoetzuur met zacht vruchtvlees. Deze appel kan goed gebruikt worden voor het maken van appelsap, appeltaart, appelmoes en appelbeignets.

Walnoten

Ook zijn er weer veel walnoten gevallen. Deze worden  goed gedroogd. De walnoot is de gezondste variant van alle noten. Niet alleen helpen ze goed tegen stress en een hoge bloeddruk ook verlagen ze de kans op hart- en vaatziekten. Walnoten zitten boordevol goede voedingsstoffen. Naast omega-3-vetten en vezels bevatten walnoten magnesium, vitamine E, polyfenolen, eiwitten, kalium, plantensterolen, vitamine B6, arginine, melatonine, koper en zink. In walnoten zitten veel vetten, maar dat zijn vooral gezonde onverzadigde vetten. Deze helpen het cholesterolniveau in het bloed te verlagen en verminderen daarmee het risico op hart- en vaatziekten. Heeft U regelmatig last van obstipatie? Walnoten kunnen daarbij helpen. Door de vezelrijke walnoot dagelijks aan uw dieet toe te voegen, zal uw stoelgang verbeteren. 

Wilde bloemen
In de moestuin is een deel gereserveerd voor wilde bloemen. Deze zijn bestemd voor insecten.